چکیده

زمینه و هدف: مراقبت از بیماران مبتلا به صرع، مراقبان خانوادگی آنان را با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌سازد. اجرای مداخلات خانواده‌محور می‌تواند به تسهیل فرایند مراقبتی مراقبان و افزایش کیفیت مراقبت از بیماران منجر شود. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر برنامه مراقبتی خانواده‌محور بر بار مراقبتی مراقبان خانوادگی بیماران مبتلا به صرع اجرا شد.
روش بررسی: این مطالعه از نوع کار‌آزمایی بالینی است که در سال 1395 در دو مرکز آموزشی درمانی آیت‌‌الله کاشانی و هاجر شهرکرد به مدت 7 ماه انجام شد. نمونه‌ها به روش نمونه‌گیری آسان انتخاب شدند و به روش تخصیص تصادفی در دو گروه مداخله (50 نفر) و کنترل (50 نفر) قرار گرفتند. برای گروه مداخله برنامه مراقبتی خانواده‌محور در چهار گام تهدید درک‌شده، خودکارآمدی، عزت نفس و ارزشیابی، از طریق آموزش، حمایت، حل مسئله و بحث گروهی طی 4 جلسه اجرا شد. داده‌ها با استفاده از نسخه‌های فارسی ابزار سنجش بار مراقبتی زاریت در دو گروه مداخله و کنترل در سه مرحله قبل، بلافاصله بعد و دو ماه بعد از مداخله جمع‌آوری شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آمار توصیفی و تحلیلی تی‌مستقل و آنالیز واریانس با مشاهدات تکراری در نرم‌افزارSPSS  تجزیه ‌و تحلیل شد.
یافته ها: میانگین نمره بار مراقبتی در دو گروه آزمون و کنترل قبل از مداخله به ترتیب 24/37، 34 بود (0/179>P). میانگین بار مراقبتی در دو گروه آزمون و کنترل بلافاصله بعد از مداخله به ترتیب 36/21، 7/28 و دو ماه بعد از مداخله 78/15، 92/27 بود که نشان‌دهنده کاهش معنادار بار مراقبتی در گروه آزمون است (P<0/001).
نتیجه گیری: نتایج نشان داد برنامه ساده و کم‌هزینه و با قابلیت اجرایی مراقبت خانواده‌محور سبب کاهش مؤثر بار مراقبتی مراقبان بیماران صرعی شده است که می‌تواند در ایفای نقش هرچه بهتر مراقبان خانوادگی با حداقل فشارهای جسمی و روانی کمک بسزایی داشته باشد.